ไทลาว

ส่วนชนกลุ่มตระกูลไทที่เรียกตนว่า “ลาว” นั้นได้สถาปนาอาณาจักรที่เข้มแข็งมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 13 ร่วมสมัยเดียวกันการก่อเกิดอาณาจักรสิบสองปันนาของชาวไทลื้อ โดยมีขุนลอ เป็นปฐมกษัตริย์สถาปนาอาณาจักรล้านช้าง ณ เมืองหลวงพระบางริมแม่น้ำโขงบนชัยภูมิที่มีภูเขาล้อมรอบ เดิมหลวงพระบางมีชื่อว่าเชียงดง เชียงทอง เพราะเป็นดินแดนที่มีทองอยู่มากและยังเรียกดินแดนนี้ว่า ล้านช้าง เมื่อขุนลอได้ปราบพวกข่าแล้วก็สถาปนาเมือง ศรีสตนาคนหุตอุตมะราชธานี มงคลนามที่ตั้งตามชื่อของนาค ใหญ่ตัวหนึ่ง นามว่า “พระยาศรีสตนาค” ชาวไทลาวมีการย้ายถิ่นเข้ามาทำมาหากินและการค้าขาย ในช่วงก่อนเกิดล้านนา (อ้างอิงจากคนไทในอุษาคเนย์, ธีรภาพ โลหิตกุล)

เครื่องแต่งกาย ของกลุ่มไทยลาวในสมัยอดีต ผู้หญิงจะนุ่งผ้าซิ่นยาวปิดเข่า จะตกแต่งชายผ้าซิ่น เรียกว่า ตีนซิ่น ซึ่งนิยมตีนซิ่นสีน้ำเงินเข้ม (สีหม้อดิน) แทรกทางลงสีขาว ปกติใช้ผ้าฝ้าย หากเป็นพิธีการจะใช้ผ้าไหม เสื้อแขนกระบอกเกล้าผมมวยสูง หากมีอายุแล้วฝ่ายหญิงจะเกล้าผมมวยต่ำไว้ที่ท้ายทอย ห่มสไบทับหรือเรียกว่าผ้าเบี่ยงหรือห่มเบี่ยง ส่วนฝ่ายชายจะนุ่งกางเกงเรียกตามภาษาถิ่นว่า “โซ่ง” เป็นกางเกงยาวเหนือเข่าหรือเสมอเข่า เสื้อคอกลม ผ่าหน้าติดกระดุม แขนกระบวก ผ้าขาวม้าคาดเอว บางครั้งจะนุ่งโสร่งผ้าไหม ซึ่งมักจะเป็นงานพิธีการจะนิยมสวมใส่ผ้าไหม (เอกสารประกอบการสอนวิชาวัฒธรรมแอ่งสกลนคร)

ผ้าซิ่นแบบลาว
 

ผ้าซิ่นแบบลาวเป็นผ้าซิ่นแบบเย็บด้านเดียว ลวดลายบนตัวซิ่นเป็นลายทางยาวหรือเป็นลายมุก ตีนซิ่นเป็นผ้าพื้นธรรมดาหรือเป็นตีนจกซึ่งมีลวดลายเต็มตลอดผืนของตีนซิ่น (ล้านนา สิ่งแวดล้อม สังคม และวัฒนธรรม,สุรพล ดำริห์กุล)